Mesudiye yöresi tarihi ve kültürel özellikleri konusunda yazılacak her kitapta mutlaka eksiklikler bulunacaktır. Çünkü yörenin tarihi ve kültürel yapısı bir kitabın hacmine sığamayacak kadar yoğun olaylarla ve beşeri ilişkilerle doludur. Bu çalışmada Mesudiye’nin kronolojik tarihi gösterilmiş, bu olaylarla ilgili belgelere de yer verilmiştir. Tarih, Olaylar ve Belgeler-Kaynaklar ………………………….
|
TARİH
|
OLAY
|
BELGE/KAYNAK
|
||
|
M.Ö. 3000
|
Bulunan kalıntılar, Mesudiye yöresinde yerleşim olduğunu göstermektedir.
|
Prof. Dr. Mehmet Özsait’in yüzey araştırmaları
|
||
|
M.Ö.7.yüzyıl
|
Miletlilerin Karadeniz kıyılarında koloniler kurması
|
|||
|
M.Ö.6.yüzyıl
|
Miletlilerin Sinop, Samsun, Ünye, Kotyora, Meletios, Giresun, Tirebolu ve Trabzon yerleşkelerini kurmaları
|
|||
|
M.Ö. 350
|
Helenistik dönemin başlangıcı ve antik Karadeniz ve Anadolu kavimlerinin asimile olarak Helenleşmeleri.
|
|||
|
M.Ö. 181
|
Pontus Kralı Farnak’ın Kotyora’yı boşaltarak Giresun’a (Farnakia) taşıması.
|
|||
|
M.S. 450
|
Mesudiye ve çevresinin Bizans hâkimiyetine geçmesi, bu yörede bulunan sikkelerden anlaşılmaktadır.
|
|||
|
1071-1175
|
Danişmendliler ‘in Mesudiye yöresine hâkim olmaları.
|
|||
|
1243-1280
|
Anadolu Seçuklu Devleti’nin dağılmasından sonra Mesudiye yöresindeki Türkmenlerin bir bey etrafında kümelenerek kendi adlarıyla anılan Mesudiye’deki tepelere yerleşmeleri.
|
|||
|
1280-1290
|
Mesudiye’de Hacı Emiroğulları Beyliği’nin kurulması.
|
|||
|
1313
|
Hacı Emir Bey’in babası Bayram Bey’in sahildeki bir pazar yerine baskın yapması.
|
|||
|
1357
|
Hacı Emiroğlu İbrahim Bey in Maçka’ya kadar gazaya gitmesi.
|
|||
|
1386
|
Hacı Emiroğlu Süleyman Bey’in Tacettinoğulları’- nı mağlup edip İskefsir’i Hacı Emiroğulları’na bağlanması.
|
|||
|
1396
|
Hacı Emiroğlu Süleyman Bey’in günümüzde Ordu yakınlarında karargah kurması. Bu tarihten sonra Hacı Emiroğulları’nın kışlağı olarak kullanılan “Nefs-i Alevi” yerleşkesi “Ordu” adıyla anılmaya başlamıştır
|
BAŞ Mithat, Ordu Yöresi Tarihi, Ordu Belediyesi Yayınları, Ordu 2012, s.234-235
|
||
|
1397
|
Hacı Emiroğlu Süleyman Bey’in Giresun’u fethetmesi
|
EMECEN Feridun M.,”Giresun Tarihinin Bazı Meseleleri” Giresun TarihiSempozyumu, İstanbul 1997,s.22.
|
||
|
1398
|
Hacı Emiroğulları’nın Osmanlı Devleti’ne bağlanmaları
|
|||
|
1402
|
Ankara Savaşı sonrası Hacı Emiroğulları’nın tekrar bağımsız kalmaları.
|
|||
|
1411
|
Hacıemiroğulları Beyi Süleyman Bey’in kızı Esleme Hatun’un kendi ismiyle Hicri 814 yılının Receb ayı başlarında (Miladi 1411 yılının Ekim ayı başı) Esleme Hatun Vakfı’nı kurması. Bu arşiv belgeleri gerek Hacıemiroğulları Beyliği gerekse Mesudiye ve çevresi ile alâkalı ulaşabildiğimiz en eski kayıtlardır
|
ERDOĞDU Erdo-ğan/CELEP Yaşar/
BAYRAM
Sebahattin, Cimi Tekke Tarihi, İst. 2011, s. 46-47
|
||
|
1413
|
Çelebi Sultan Mehmet zamanında bağlanması
|
|||
|
1427
|
Bölgede ilk tahririn yapılması. (Hızır Paşa Defteri-Henüz ulaşılamadı) Yeni oluşan idari birimde Vilayet-i Canik –i Bayramlu’ya (Ordu) bağlı Milas Nahiyesi’nin idari birim olarak kurulması.
|
|||
|
1455
|
Vilayet-i Bayramlu’ya bağlı Milas Nahiyesi
|
BOA Tapu Tahrir Defteri, Nu: 13
|
||
|
1485
|
Vilayet-i Bayramlu’ya bağlı Milas Nahiyesi
|
BOA Tapu Tahrir Defteri, Nu: 37
|
||
|
1520
|
Canik-i Bayrumlu’ya bağlı Milas Nahiyesi
|
BOA Tapu Tahrir Defteri, Nu: 387
|
||
|
1547
|
İskefsir Kazası’na bağlı Milas Nahiyesi
|
BOA Tapu Tahrir Defteri, Nu: 255
|
||
|
1613
|
Bayramlu Kazası’na bağlı Milas Nahiyesi
|
KKA Tapu Tahrir Defteri, Nu: 169 (Kuyud-ı Kadime Arşivi)Aynı defte- rin bir nüshası da BOA TD Nu: 716
|
||
|
1642
|
Karahisar -ı Şarki Livası’na bağlı Milas Kazası
|
BOA, Maliyeden Müdevver Defterler, Nu:299, Orta Karadeniz Tarihinin Kaynakları VII, Karahisar-ı Şarki Sancağı Mufassal Avârız Defteri (1642–43 Tarihli), TTK, Ankara, 2008
|
||
|
5 Şubat 1667
|
Karahisar Sancağı’nın Milas kıtasında timara mutasarrıf bulunan Mehmed’in vefatı hasebiyle yerine Hasan nam kimsenin tayini hakkında Dizdar-ı Kale-i Milas Osman imzalı arz. (Dizdar-ı Kale-i Milas: Kale bekçisi, kale kumandanı gibi bir unvandır. Halen Mesudiye Kale Köyünde Dizdaroğulları isimli bir sülale mevcuttur.)
|
BOA, Fon Kodu: İE. AS. Dosya No:16
Gömlek No:1604
|
||
|
17 Ağustos 1727
|
Tebriz caniblerinde olan tevaif-i askeriyenin tayinatları için iktiza eden zehairin şimdiden mahsul-i ceddidden mübayaa olunmasına ve mevcud-ı anbar ettirilmesine dair emr-i ali, Erzurum’da Karahisar Sancağı’nda Milas Kazası’ndan mahsul-i cedidden mübayaası hakkında zirinde muharrer diğer emr-i ali. (Milas Kazasından asker tayinatı için zahire satın alınması yörede tahıl üretiminin anılan yılda iyi durumda olduğunu göstermektedir)
|
BOA Fon Kodu: AE. SAMD. III
Dosya No:16
Gömlek No:1481
|
||
|
4 Kasım 1736
|
Milas’a tabi Bevadi Karyesi’nde Ahi Pehlivan Camii Vakfı tevliyeti evlada meşrut olmakla hariçten müdahalenin men’i. (Bevadi=Yavadı olmalı çünkü Vakfın merkezi burada bulunmaktadır)
|
BOA, Fon Kodu: C.EV Dosya No:375
Gömlek No:19019
|
||
|
2 Ocak 1746
|
Serid Keçi ve Türkmen Voyvodası Veli Ağa’nın Milas’ın Sarıca Çiftlik köyünde yaptığı camiye hatib tayini. (Hatt-ı Hümayun’lu) (Voyvoda: Osmanlı dönemi balkanlarda Hıristiyan yöneticilere bu unvan verilirken 17. Yüzyılda Anadolu’da reis, subaşı, ağa gibi manalara da gelmektedir. Başkan ya da lider anlamında da kullanılmaktadır.Türkmen Beyi gibi de anlayabiliriz.)
|
BOA, Fon Kodu: C..EV.Dosya No:440 Gömlek No: 22275
|
||
|
25 Mart 1762
|
Şark-i Karahisar sancağının Milas kazasında zuhur eden bakır madeninin bir senede ne kadar hâsılat vereceğinin ve cevherine az zamanda inkıta gelip gelmeyeceğinin tetkikiyle neticesinin bildirilmesi için maden mahalline mütefennin birkaç maden ustası izamı hakkında Gümüşhane Emaneti ilhakiyle Trabzon Valisi Vezir Abdullah Paşa’ya hüküm
|
BOA, Fon Kodu: C..DRB
Dosya No: 59
Gömlek: 2909
|
||
|
1830-1843
|
Yılları arasında Milas Kazası’nın maden yönüyle Gümüşhane Maden-i Hümâyûnu ‘na bağlanması
|
BOA Kamil Kepeci Tasnifi, Nu: 6388
|
||
|
9 Ağustos 1848
|
Milas Kazası’nın Gümüşhane’den ayrılarak Karahisar-ı Şarki’ye bağlanması hususunda gereken muamelenin yapılmasına dair Maliye Nezareti’ne yazı.
|
BOA, Fon Kodu: A.MKT
Dosya No: 143
Gömlek: 55
|
||
|
21 Kasım 1848
|
Karahisar Sancağı’na bağlanan Milas kazası ahalisinin kendilerinden haraç vergi talep edildiğinden tekrar Gümüşhane’ye bağlanma talepleri.
|
BOA, Fon Kodu: A.MKT.MHM
Dosya No: 8
Gömlek: 1
|
||
|
1858
|
Milas’a “Kaim-makam” atanması ve günümüzdeki anlamda kaza merkezi olması.
|
|||
|
1862
|
Mesudiye’nin şimdiki yerinin haftalık “Pazaryeri” olarak kullanılmaya başlaması
|
|||
|
21 Temmuz 1866
|
Karahisar-ı Şarki Sancağı’na bağlı Milas Kazası’nda her sene olduğu gibi bu sene de ruz-ı hızırda açılan ve sükûnetle son bulan Çermik Panayırı keyfiyetinin gazetede yayınlanması
|
BOA, Fon Kodu: A.MKT. MHM
Dosya No: 360
Gömlek: 63
|
||
|
1866-1867
|
Milas ve İskefsir kazaları Karahisar -ı Şarki Livası’na bağlıdır. Orası da Erzurum Eyaleti’ne bağlıdır.
|
|||
|
1868
|
Milas Kazası ve bu kazaya bağlı İskefsir Nahiyesi’nin Karahisar-ı Şarki Sancağı’na bağlanması. Bu sancak da Sivas Vilayeti’ne bağlıdır.
|
|||
|
1870
|
Milas Kazası merkezinin Parçı Köyü’nden (Üyol Beldesi) Milas Kazası’nın bugünkü merkezi olan Pazaryeri’ne (Bugünkü Mesudiye) taşınması.
|
BOA İrade Dahiliye, Nu: 60297
|
||
|
1867-1876
|
Milas Kazası Karahisar -ı Şarki Sancağı’na, bu sancak da Sivas Vilayeti’ne bağlıdır
|
|||
|
20 Kasım 1876
|
Milas Kazası’nın ismi Hamidiye Kazası olarak değiştirildi.Bu kaza ve kendisine bağlı İskefsir nahiyesi Karahisar –ı Şarki Sancağı’na bağlandı
|
BOA İrade Dahiliye, Nu: 60297
|
||
|
1876
|
Hamidiye Kazası merkezinde halk tarafından hükümet konağının inşa edilmesi
|
BOA İrade Dahiliye, Nu: 60297
|
||
|
2 Kasım 1876
|
Sivas Valisi Ahmed İzzzet Bey’in Hamidiye Kazası’na bir okul yaptırması
|
BOA İrade Dahiliye, Nu: 60297
|
||
|
1884
|
Ordu-Sivas Karayolunun açılması
|
BAŞ Mithat, İlkçağdan Günümüze Ordu Tarihi, Yason Yayınları, Ankara 2015, s. 340
|
||
|
1877
|
Hamidiye Kazası’nda ilk belediye teşkilatının kurulması
|
|||
|
1906
|
İskefsir Nahiyesi’nin Hamidiye Kazası’ndan ayrılarak müstakil kaza olması
|
ATASOY Ali Rıza, Reşadiye Halk Kitabı, İst.1950
|
||
|
1908
|
Serdaroğlu Mustafa Bey’in mebus üyesi olması. Bugünkü hükümet binasının Sami Bey’in öncülüğünde yaptırılması.
|
|||
|
10 Şubat 1910
|
Hamidiye Kazası’nın adının Mesudiye Kazası olarak değiştirilmesi ve Karahisar -ı Şarki Sancağı’na bağlanması. Bu sancak da Sivas Vilayeti’ne bağlıdır.
|
BOA Dâhiliye Muhaberat-ı Umumiye İdâresi, Nu:63/76.
|
||
|
19 Kasım 1912
|
Mesudiye ahalisinin Mustafa Efendi başkanlığında bir komisyon kurarak harp yaralarını sarmak için topladıkları beş yüz lirayı Ziraat Bankası Şubesine yatırmaları.
|
BOA, BEO,
Nu:4115–308562
|
||
|
1912
|
Kışla Mahallesinde Rumlar tarafından kilisenin yaptırılması. İbadete açılmadan yöredeki Hıristiyanlar mübadele ile Mesudiye’den ayrılmışlardır.
|
|||
|
1 Temmuz 1913
|
Mesudiye’de adliye teşkilatının kurulması.
|
Tanin, 18 Haziran 329/ 1 Temmuz 1913, No: 1648
|
||
|
16 Aralık 1913
|
Mesudiye kazası ahalisinin umumiyetle fakir olmaları dolasıyla askerlikle ilişiği olanların seyahatleri esnasında alınmakta olan kefalet se-netleri harcından muaf tutulmalarını istemeleri.
|
BOA, Fon Kodu: DH. EUM. EMN
Dosya No: 41
Gömlek:7
|
||
|
17 Temmuz 1919
|
Serdarzade Mehmet Mustafa Efendi, herhangi bir davet almadan, Mesudiyelilerin isteği ile Mesudiye mümessili olarak seçilip Erzurum kongresine katılmıştır.
|
KIRZIOĞLU, M. Fahrettin, Erzurum Kongresi, Ankara 1993
|
||
|
1925
|
Mesudiye’ye ilk motorlu aracı (kamyon) Sami Bey’in getirmesi
|
BAŞ Mithat, Mesudiye, Özlem Kardeşler Matbaası, İstanbul 1982, s. 47
|
||
|
20 Mayıs 1933
|
Mesudiye’nin Karahisar -ı Şarki Vilayeti’nden ayrılarak Ordu Vilayeti’ne bağlanması
|
20 Mayıs 1933 gün ve 2197 sayılı yasa
|
||
|
27 Aralık 1939
|
Mesudiye’de büyük bir depremin meydana gelmesiyle can kayıplarına sebep olması.
|
|||
|
1954
|
Mesudiye’nin kendi imkânlarıyla elektrik enerjisinden yararlanmaya başlaması
|
|||
|
1973
|
Mesudiye’nin Enter Konnekte sisteme bağlanarak ilçeye enerji nakil hattının yapılması
|
|||
|
1974
|
Mesudiye köylerinin elektrik enerjisinden faydalanmaya başlamaları
|
|||
|
17.02.1995
|
Keyfalan Yaylasının turizm merkezi olarak ilan edilmesi
|
Resmi Gazete,
Sayı:22205
|
||
|
11.01.1999
|
Topçam ve Yeşilce yaylalarının turizm bölgesi ilan edilmesi.
|
Resmi Gazete
Sayı: 23227
|
||
İlk Yorumu Siz Yapın